AI budgetteert efficiënter, maar op strategisch vlak blijven mensen noodzakelijk

Het onderzoek werd gedaan door Kristof Stouthuysen, professor in Management Accounting en Digital Finance aan Vlerick Business School, en Emma Willems, postdoctoraal onderzoeker verbonden aan Vlerick Business School en KU Leuven, en ondertussen Assistant Professor aan Aalto University. De studie was bedoeld om meer inzicht te krijgen in de rol van AI bij bedrijfsbudgettering en de prestaties in vergelijking met menselijke managers. Daarbij werd gekeken naar zowel de efficiëntie als de strategische afstemming van de financiële besluitvorming.

De onderzoekers focusten op twee belangrijke aspecten van budgettering: tactiek en strategie. Tactische budgettering steunt op datagestuurde besluitvorming die de resultaten op korte termijn verbetert. Strategische budgettering gaat dieper en is gericht op de lange termijn.

Voor hun analyses deden de onderzoekers een managementsimulatie. Ze vroegen aan doorgewinterde managers om budgetten toe te kennen voor een hypothetische fabrikant van auto-onderdelen. Hun beslissingen werden vergeleken met die van een AI-algoritme dat dezelfde gegevens voorgeschoteld kreeg.

Uit de studie bleek dat AI de budgetten telkens optimaler toewees dan de managers wanneer er een duidelijk strategisch kader voorhanden was. Wanneer de belangrijkste prestatie-indicatoren (KPI's) echter niet correct waren afgestemd op de strategische doelen, had AI moeite om de meest effectieve resultaten te behalen.

Dat lijkt te suggereren dat AI de mens kan vervangen als het om tactische budgettering gaat, omdat de snelheid en precisie efficiëntere resultaten opleveren. Toch blijft menselijk inzicht essentieel op het vlak van strategische planning, om te verzekeren dat de financiële kortetermijnbeslissingen stroken met de bredere doelstellingen van het bedrijf.

“Naarmate AI zich verder ontwikkelt, is er een concurrentievoordeel weggelegd voor bedrijven die profiteren van de straffe tactische budgettering van deze technologie, maar tegelijk menselijk toezicht houden op de strategische planning”, zeggen Willems en Stouthuysen. “Het komt erop aan te weten wanneer AI het voortouw mag nemen, en waar menselijke intuïtie onontbeerlijk blijft.”

De onderzoekers raden bedrijven die beter willen budgetteren aan om hun strategische prioriteiten duidelijk te formuleren en de tactische uitvoering over te laten aan AI. Als ze de juiste balans vinden tussen AI-gestuurde efficiëntie en een door mensen geleide strategie, kunnen bedrijven hun financiële prestaties opvoeren en tegelijkertijd duurzame groei realiseren.

Dit onderzoek werd gepubliceerd in Harvard Business Review in november 2024.