Hoe blockchain financiële professionals kan helpen de puzzel van ESG-rapportering op te lossen

Naar meer duurzaamheid via een holistisch ecosysteem van betrouwbare ESG-data en betrokken stakeholders

ESG-rapportering is cruciaal om een duurzame economie te creëren en onze planeet een duurzame toekomst te bieden. Het opstellen van zo'n ESG-rapport bestaat uit drie stappen. Allereerst heb je data nodig. Ten tweede moeten die data betrouwbaar en dus onveranderbaar, traceerbaar en controleerbaar zijn. Tot slot maak je duurzame beslissingen en verbeteringen – of zelfs voorspellingen – op basis van die betrouwbare data. Je hebt dus inzicht nodig in het verleden, het heden en de toekomst.

Tijdens de recentste Digital Finance Conference – waar nagegaan werd hoe opkomende technologieën en toepassingen waarde kunnen creëren voor CFO's – legde Koen Vingerhoets uit hoe CFO's de puzzel van ESG-rapportering kunnen leggen. Koen is Blockchain Evangelist en Business Architect bij Fujitsu en Executive in Residence aan Vlerick Business School. Fujitsu koestert de ambitie om de wereld duurzamer te maken door het vertrouwen in de samenleving te versterken door middel van innovatie.

Digital Finance Conference 2023

Waarom blockchain dé oplossing is om ESG-data te valideren

Dankzij de digitalisering kunnen we grote hoeveelheden data opslaan, beheren en ordenen. Maar hoe zorg je ervoor dat niemand die waardevolle gegevens verandert – opzettelijk, per ongeluk of zelfs onbewust? Koen gebruikt het voorbeeld van grootboeken: "Als elk boek start met een samenvatting van het vorige boek, zodat je de inhoud ervan kunt valideren, ontstaat er een reeks boeken die met elkaar verbonden zijn. In de digitale wereld wordt zo'n samenvatting een 'hash' genoemd."

Hoe werkt dat precies? "Elk digitaal object, van een pdf-bestand tot een volledige computer, kan door een hashalgoritme gehaald worden dat een samenvatting van het object genereert – een hash. Hetzelfde digitale object meerdere keren hashen zal altijd dezelfde hash opleveren, maar zodra je de kleinste verandering doorvoert in het object, zal het resultaat een totaal andere hash zijn. Een andere bijzonder eigenschap is de valluikfunctie: op basis van een hash kan je nooit de originele inhoud opnieuw creëren. Een hash is louter een unieke samenvatting – niet de originele inhoud."

Blockchaintechnologie brengt een reeks gegevens en transacties samen in een blok en verzegelt die met een cryptografische hash. De hash wordt vervolgens in het volgende blok geplaatst, zodat het vorige niet meer veranderd kan worden. Die datablokken worden aan elkaar gekoppeld – tot een blockchain – waardoor het verleden onveranderlijk, traceerbaar en controleerbaar wordt. Dankzij hashing kunnen deelnemende entiteiten bovendien beter samenwerken, op basis van een infrastructuurlaag met gedeelde, geautoriseerde en betrouwbare gegevens. Volgens professor Robert Kaplan van Harvard Business School is blockchain de meest efficiënte manier om data voor ESG-doeleinden op te slaan en te transporteren in de volledige supplychain.

De 3 uitdagingen van ESG-rapportering

Nu we weten hoe we data betrouwbaar kunnen maken, rijst de vraag: wat doe je daarna met die gegevens? Op het gebied van ESG-rapportering zijn er drie belangrijke uitdagingen.

  1. Normen
    Helaas is er niet één norm voor ESG-rapportering, maar bestaan er verschillende kaders en regelgevingen. Er zijn wereldwijde normen, regionale en nationale wetgeving en sectorale regelgeving van (data)regulatoren. Het is dus niet eenvoudig om te bepalen welke norm je het best hanteert, maar het is wel positief dat er vanuit de wetgeving steeds meer nadruk wordt gelegd op meer en preciezere data.
  2. Technologie
    Wil je de data van Scope 1, 2 en 3 binnen elk bedrijf verzamelen, dan creëer je onvermijdelijk een cartesisch product. Elk bedrijf moet immers de gegevens van elke schakel in zijn supply- of valuechain lokaal kunnen opslaan. Een data lake – waarbij gegevens samen opgeslagen worden in een centraal systeem – is niet geschikt voor ESG-rapportering, omdat het onmogelijk is om zulke enorme hoeveelheden gegevens centraal te verzamelen.

    Koen voegt eraan toe: "Volgens de wereldwijde IDC Global Datasphere Forecast 2022-2026 zal de Global Datasphere tussen 2022 en 2026 meer dan verdubbelen in omvang. De Enterprise Datasphere zal de komende vijf jaar meer dan twee keer zo snel groeien als de Consumer Datasphere, wat de druk op bedrijven zal doen toenemen om alle data te beheren en te beschermen, en tegelijkertijd opportuniteiten zal creëren om data te benutten voor zakelijke en maatschappelijke doeleinden."
  3. Bewijs
    Het fundamentele probleem hier is het vinden en verkrijgen van de data die je nodig hebt en die vervolgens omzetten in nuttige inzichten. De kwaliteit en consistentie van ESG-data zijn niet altijd betrouwbaar, en het risico op greenwashing ligt steeds op de loer. Er is een kluwen aan taxonomieën en methodologieën in verschillende sectoren, en tegelijkertijd zijn beleggers vragende partij voor preciezere en transparantere gegevens. Hoe kan je de data van een bedrijf en die van een leverancier combineren tot nuttige inzichten? Dat brengt heel wat complexiteit met zich mee en er is een gebrek aan consensus.

Data niet alleen rapporteren, maar ook benutten

Om al die uitdagingen het hoofd te bieden en ESG-rapportering eenvoudiger te maken, heeft Fujitsu een SaaS-platform ontwikkeld waar onder andere CFO's en Sustainability Officers betrouwbare ESG-data binnen bedrijven en ecosystemen kunnen verzamelen, raadplegen en beheren op schaal. Koen Vingerhoets: "Gezien het gebrek aan één universele norm hebben we drie frameworks gekozen (ESRS, GRI en ISSB) om mee te beginnen, maar in de toekomst zullen ook andere kaders geïmplementeerd kunnen worden op het platform. Op technologisch niveau hebben we een datamesh gecreëerd, wat betekent dat brongegevens niet centraal verzameld worden, maar lokaal of in de cloud van elk bedrijf zijn opgeslagen. Daar hebben we een blockchainlaag aan toegevoegd om de gerapporteerde data en de gerelateerde brongegevens onlosmakelijk met elkaar te verbinden."

Rapporteren alleen zal de wereld echter niet veranderen – de gegevens moeten ook concreet gebruikt worden. Daarom voorziet het platform ook tools voor AI, analytics en dashboards. De ESG-data moeten de basis vormen voor betere beslissingen en kunnen misschien zelfs een goede manier zijn om de CFO-afdeling te transformeren tot een drijvende kracht achter verandering in organisaties, in plaats van een kostenpost.

Naast technologische voordelen heeft blockchain ook een strategische impact en brengt het systeem heel wat verschuivingen teweeg. Op zakelijk vlak bevordert het als technologie voor goed bestuur op grote schaal de samenwerking en het vertrouwen. In een ecosysteem voegen blockchaintechnologieën een laag van transparantie en afdwingbaarheid toe aan data, relaties, machtigingen, procedures en processen. Het is een unieke technologie die alle spelers in het ESG-ecosysteem (rapporterende bedrijven, regelgevers, consultancybureaus, juridische adviseurs ...) verenigt en aanspoort om duurzaamheid te verankeren in bedrijfsstrategieën en -modellen.

"Eén bedrijf alleen kan de wereld niet veranderen. We moeten dus vertrouwen op ecosystemen waarin iedereen zijn data toevoegt en de connecties kan maken tussen de supply- en valuechains om scope 1, 2 en 3 op een degelijke manier te rapporteren. Het einddoel is niet de rapportering op zich, maar het aanleveren van de juiste data om de economie duurzamer te maken," besluit Koen.

WomanLeaders-6003-hero-desktop-w2880

Meer leren over de kracht van digitale transformatie? Word lid.

Het Centre for Financial Leadership & Digital Transformation doet actiegericht onderzoek naar de financiële functie van morgen en fungeert tevens als een kennisplatform. Financiële leiders met de ambitie om een concurrerende en effectieve financiële afdeling of boekhoudkantoor te ontwikkelen, die technologie omarmen en die op de hoogte willen blijven van de meest recente technologische ontwikkelingen met invloed op de financiële functie, kunnen profiteren van ons unieke kennisplatform en onderzoek.

Neem contact op!

Kristof Stouthuysen

Kristof Stouthuysen

Full Professor of Management Accounting and AI-Driven Finance