Hoe je door kritisch te denken polarisering overstijgt
De slaap van de rede brengt monsters voort*
Door Smaranda Boros
Professor of Organisational Behaviour
Zwart-witdenken creëert een broedplaats voor gebrekkige besluitvorming, conflictescalatie, sociale discriminatie en disfunctionele emoties. Om dat te voorkomen is kritisch denken hard nodig.
Bron: Management Team (23/03/2022)
Soms zijn er momenten waarop het bijna onmogelijk is – en het op het eerste gezicht misschien ook immoreel aanvoelt – om zwart-witdenken te vermijden. Zwart-witdenken is een gedachtegang die mensen doet denken in absolute termen. Als je woorden hoort als altijd, nooit, onmogelijk, ramp, woedend, verwoest of perfect, word je heen en weer geslingerd tussen uitersten. Die manier van redeneren staat ook bekend als splitting (splitsen) of gepolariseerd denken. Dat wordt beschouwd als een cognitieve vervorming, omdat we de wereld op die manier niet meer als complex, genuanceerd en vol schakeringen zien. Een dergelijke denkwijze weerhoudt ons er met andere woorden van om de wereld te zien zoals die is en daar gepast op te reageren. Uit tientallen jaren empirisch onderzoek blijkt dat zwart-witdenken een broedplaats creëert voor gebrekkige besluitvorming, conflictescalatie, sociale discriminatie en globale niet-adaptieve (of disfunctionele) emoties.
We lezen vaak over de polarisering in de maatschappij van vandaag. We weten dat zowel algoritmes van sociale media – die je veel minder blootstellen aan nieuws vanuit andere standpunten – als echokamers die gebruikers zelf creëren – omdat ze informatie selecteren die aansluit bij de eigen overtuigingen en die verder delen met vrienden van wie ze weten dat ze diezelfde overtuigingen hebben – factoren zijn die meningen sterker doen polariseren. En dat is meer dan een eenvoudig cognitief feit. Het bepaalt mee hoe groepen zich tegenover elkaar gedragen. Gepolariseerd denken wordt een zaak van wij versus zij. Hoe groter ons engagement binnen onze groep, hoe sterker we die gepolariseerde meningen delen en ernaar handelen, hoe negatiever we staan tegenover anderen, en hoe minder bereid we zijn om andere meningen op te zoeken en naar andere stemmen te luisteren.
* El sueño de la razon produce monstruos (Goya)
Neem contact op!
Smaranda Boros
Professor of Intercultural Management and Organisational Behaviour