Research met een doel

Streven naar geloofwaardig onderzoek mét praktische toepassingen

27 april 2022

Deelnemers en docenten van de Doctorate in Business Administration (DBA) voeren nogal wat levendige discussies over de rol van onderzoek in de samenleving. Wat is het doel van nieuwe academische kennis en welke impact wil jet ermee bereiken? Iedereen raakt het uiteindelijk wel eens over de essentie: we streven naar geloofwaardig onderzoek mét praktische toepassingen. De filosofie van geëngageerd wetenschappelijk onderzoek ligt aan de basis van de DBA-opleiding en ook van het Onderzoekscharter van Vlerick Business School.

Brecht Cardoen en Eva Cools BG

Wat is het doel van academisch onderzoek aan een business school en hoe kunnen we zorgen dat er in de praktijk iets mee gebeurt? Wie kun je als auteur noemen in een wetenschappelijke publicatie? En waarom mag je onderzoeksgegevens niet op een usb-stick bewaren? Het zijn maar enkele van de onderwerpen die aan bod komen in het nieuwe Vlerick Onderzoekscharter.   

DBA Manager en Research Manager Eva Cools en Programme Director Brecht Cardoen lichten toe: “Bovendien zijn we institutioneel partner van het netwerk Responsible Research in Business & Management (RRBM) en hebben we de Vlaamse Commissie voor Wetenschappelijke Integriteit (VCWI) erkend. Dat toont aan dat Vlerick veel belang hecht aan een correcte academische praktijk.” 

ETHIEK EN INTEGRITEIT

Academische onderzoeksinstellingen moeten twee kwesties altijd nauwlettend in het oog houden. Enerzijds is er de ethiek: kun je voorkomen dat je onderzoek meer schade berokkent dan het mogelijke voordeel van wat je zou kunnen ontdekken? Daarnaast speelt integriteit een belangrijke rol. Is het onderzoek correct uitgevoerd en kun je de resultaten vertrouwen? 

“Fouten kunnen ook voortkomen uit onwetendheid en zijn zeker niet altijd opzettelijk,” zegt Eva. “Neem nu het aspect van auteurschap. Aan de ene kant is het belangrijk om niemand te vergeten, maar je moet ook niemand toevoegen die er niet hoort te staan. Om iemand auteur te noemen, moeten ze aan vier voorwaarden voldoen: een intellectuele bijdrage leveren, meeschrijven aan het manuscript, meeschrijven aan de definitieve versie en aansprakelijk zijn voor de volledige inhoud van het artikel. Natuurlijk hadden we daar in het verleden al richtlijnen voor, maar dankzij het charter, dat tot stand kwam na overleg met alle professoren en onderzoekers, hebben we nu een breed gedragen officieel document. Binnen de lessen Ethiek en Integriteit voor onze doctoraatsstudenten bespreken we de richtlijnen. Zo wapenen we nieuwe onderzoekers met de nodige argumenten wanneer ze in een discussie rond auteurschap belanden.”

DISCUSSION GUIDE

Eva gaat verder: “Het doel van het charter is om correcte academische praktijken te waarborgen en een kader te bieden dat academisch wangedrag helpt te voorkomen. Naast duidelijke richtlijnen over auteurschap beschrijft het charter de rol van de Academische Ombudsman en de Commissie Onderzoeksethiek en Integriteit. Als er een geschil opduikt, of als er vragen rijzen bij de werkwijze van een academische collega, kunnen de betrokken partijen binnen Vlerick contact opnemen met die onafhankelijke ombudspersoon, die ook het wetenschappelijke aanspreekpunt is voor de DBA-opleiding. Komen we er op die manier niet uit, dan wordt de zaak doorverwezen naar een speciale interne commissie van Vlerick-professoren. De uiteindelijke beslissing berust bij de decaan. Dit soort procedures staat ook beschreven in het charter.”

DE VLERICK-VISIE OP RESEARCH

Het charter gaat trouwens verder dan alleen richtlijnen. Het geeft ook een antwoord op de vraag waarom we onderzoek doen. Wat is de rol van research aan onze business school en meer specifiek, welke onderzoeksfilosofie ligt aan de basis van de DBA-opleiding? En hoe kunnen we er zeker van zijn dat we dit doel bereiken? “Puur onderzoek voor het onderzoek, dat is uit den boze in de DBA,” legt Eva uit. “Research bij Vlerick moet steunen op drie pijlers: het moet accuraat zijn, relevant en met een brede impact.”

● Nauwkeurig opgezet onderzoek zorgt voor echte integriteit, betrouwbaarheid en precisie. Als iemand anders hetzelfde onderzoek doet, moet het dezelfde resultaten opleveren, ongeacht de onderzoeker in kwestie.  

● Het onderzoek moet relevant zijn voor zoveel mogelijk stakeholders uit zowel het bedrijfsleven als de brede samenleving. Het moet de uitdagingen van het moment opzoeken waarmee we nu worstelen in organisaties én in de maatschappij. Op basis daarvan selecteren we de onderwerpen en onderbouwen we die wetenschappelijk.  

● De onderzoeksresultaten moeten op zo ruim mogelijke schaal gedeeld worden, zodat ze ook een doel dienen buiten de onderzoekswereld zelf.

VERANTWOORD ONDERZOEK VOOR EEN BETERE WERELD

In 2019 werd Vlerick institutioneel partner van het netwerk Responsible Research in Business & Management (RRBM). Door het het RRBM-visiedocument te ondertekenen, erkennen we het principe dat academisch onderzoek een rol moet spelen in kennis die ten goede komt aan bedrijven én de bredere samenleving, zowel lokaal als wereldwijd, met als uiteindelijk doel het creëren van een betere wereld.  

“Het Vlerick-charter staat op één lijn met de RBBM-visie op de rol van research. Ons onderzoek wil van meet af aan relevant zijn voor zowel het bedrijfsleven als de samenleving. Concreet betekent dit dat je de stakeholder van je onderzoek betrekt bij het definiëren van de onderzoeksvraag. Dat lijkt misschien evident, maar dat is het niet in de academische wereld. Anderzijds proberen we vanuit praktisch oogpunt hun vragen te verzoenen met de leemtes die nog bestaan in dat kennisdomein, zodat we voldoende academische diepgang kunnen aanhouden. Wereldwijd zien we dat de impact van onderzoek steeds belangrijker wordt en daar zetten wij ons ook voor in. Binnen de DBA-opleiding vragen we deelnemers van bij het begin om na te denken over de impact die zij voor zichzelf willen bereiken (persoonlijk en qua carrière), maar ook voor hun bedrijf, sector en de brede samenleving. Ze moeten dat dan specifiëren in een impactplan.”

DE KERS OP DE TAART

Tot slot heeft Vlerick Business School ook de Vlaamse Commissie voor Academische Integriteit (VCWI) erkend als adviesorgaan. De VCWI kan een tweedelijnsadvies geven over integriteitskwesties nadat de onderzoeksinstelling zelf advies heeft gegeven (bij Vlerick gebeurt dat door de Commissie Onderzoeksethiek en Integriteit). Naast tweedelijnsadvies kunnen leden ook bij het VCWI terecht om kennis uit te wisselen. Op die manier streeft het VCWI naar standaarden over alle Vlaamse onderzoeksinstellingen heen.

Bert Seghers, secretaris van de VCWI, prijst het Charter van Vlerick: “Dit beknopte en toegankelijke document geeft een goed overzicht van de richtlijnen voor wetenschap aan deze onderzoeksinstelling. Het Charter bevat een gedragscode voor academische integriteit, richtlijnen voor auteursrechten, de regeling rond vertrouwenspersonen en klokkenluiders, en de richtlijnen voor het omgaan met commentaar. Het plan van Vlerick rond klokkenluiders gaat trouwens verder dan dat van de meeste andere instellingen.”

Eva besluit: “Het charter maakt samen met ons lidmaatschap van de VCWI en RRBM duidelijk dat het ons menens is met toepasbaar en degelijk onderzoek. Wij willen een solide onderzoekscultuur bevorderen, niet alleen reactief maar ook proactief. We organiseren regelmatig workshops om ervoor te zorgen dat het onderwerp blijft leven binnen Vlerick. Ook binnen de DBA-opleiding komen onderzoeksethiek en -integriteit aan bod in elk van de cursusweken. Dat doen we ofwel met een specifiek onderwerp (bv. hoe ga je om met je data of academisch publiceren) ofwel door de correcte methodologische en statistische richtlijnen te blijven delen. Alleen zo kan je een goede academische praktijk verzekeren. Want het is vaak niet alleen een kwestie van goed of fout — ook onwetendheid speelt een rol.”


Neem contact op!