Welke rol spelen hernieuwbare gassen in de energietransitie?

De Europese Green Deal wil Europa tegen 2050 klimaatneutraal maken. Met het oog op een CO2-neutrale toekomst heeft de Europese Commissie een ambitieus doel gesteld: in 2030 moeten de broeikasgassen met ten minste 55% gedaald zijn tegenover 1990. Het voorstel werd in december 2020 goedgekeurd door de Europese Raad, maar moet nog concreet vertaald worden in een Europese wetgeving. Om deze doelstelling te verwezenlijken, moeten alle koolstofintensieve sectoren, zoals de industrie, bouw en transport, gedecarboniseerd worden.

Het is volkomen begrijpelijk dat de gassector bezorgd is over zijn toekomst. Aardgas is immers een energiebron op basis van koolstof, die – bij gebrek aan koolstofafvang en -opslag – aanzienlijk bijdraagt aan de uitstoot van broeikasgassen. Aanvankelijk dachten veel mensen dat de energietransitie tot een volledig elektrische toekomst zou leiden, maar nu is slechts een minderheid daar nog van overtuigd. Elektrificatie is op technisch en economisch vlak namelijk niet altijd haalbaar. Bijgevolg zullen voor een volledige decarbonisatie in sommige gevallen alternatieve schone energiedragers gebruikt moeten worden, waaronder hernieuwbare en koolstofarme gassen als waterstof en biomethaan.

De EU-richtlijn inzake hernieuwbare energie en enkele andere wetgevingen worden momenteel herzien om ze aan te passen aan de nieuwe uitstootreductiedoelstelling voor 2030. In de bestaande richtlijn zijn al doelstellingen opgenomen voor elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare bronnen. Verwacht wordt dus dat er soortgelijke streefcijfers vastgesteld zullen worden voor hernieuwbare gassen. Aangezien technologie- en infrastructuurinvesteringen doorgaans een levensduur van 20 tot 60 jaar hebben, is er voor de gassector geen tijd te verliezen.

Daarom werd in januari 2018 de Fluxys Chair opgericht. Fluxys is de onafhankelijke transmissienetbeheerder die eigenaar en beheerder is van het Belgische vervoersnet voor aardgas onder hoge druk, de opslaginfrastructuur voor aardgas en de LNG-terminal in Zeebrugge. Door middel van academisch onderzoek door professor Leonardo Meeus en doctoraatsonderzoeker Martin Roach aan het Vlerick Energy Centre wil het bedrijf anticiperen op nieuwe Belgische en Europese wetgeving om weloverwogen investeringsbeslissingen te kunnen nemen. Hoe kan de bestaande aardgasinfrastructuur hergebruikt worden voor het vervoer van koolstofarme gassen? Hoe kunnen we het potentieel en de mogelijkheden van hernieuwbare gassen optimaal benutten? Welke voorwaarden zijn er om de gassector te decarboniseren, zodat die een rol kan spelen in het geïntegreerde energiesysteem van de toekomst?

Na twee jaar is het tijd om de balans op te maken van wat we weten en nog niet weten. De white paper 'The future of renewable gases' (alleen in het Engels) schetst de context van ons onderzoek en biedt achtergrondinformatie.